عبدالستار پردلي

دوروباريگ هم چکر انت بهت وتاله كهن ونوك

ديما بنت انت پشکپوک پش کپنت دیماروک

این بیت ازاستادعبدالمجیدگوادری است ومفهومش

قافله برگشت وخرلنگ پیش شد.

حدود۳۵۰۰ق م بلوچها ازجنوب کسپین به ایران مهاجرت نمودندوبنابرمشغولیت این قوم درعرصه مالداری  دربرزکوه(کوه البرز) بنابروفور علوفه اتراق نمودند.

لهړی یکی ازدانشمندان بلوچ گوید که: انهارا(بلوچهارا)درمراحل اول برزکوهی گفتندکه بمرورزمان وگذشت سالیان به براهوی بدل شد،این برزکوهی هاتحت رهبری میرقمبربه طرف شرق کوچیدندوعده ازانهادرجهلوان،کلات وسهو راب مسکن گزین شدندواینهادراینجاباهمان اسم برزکوهی شهرت یافتند.

بلوچهای برزکوهی درزمان حکومت خانواده چچ درکلات باانهادست دوستی درازکردند،درین زمان دراینجا زبان حاکم دراویدی بود،برزکوهی هایک تعدادزیادکلمات دراویدی رابنابرملحوظات ومجبوریتهای عدیده پذیرا شدند ودر زبان خويش قبول كردند علاوتاً بخش از رسم ورواجهاي شانرا كاپي كردند.

از همان موقع به بعد عده از دانشمندان براهوي ها را به دراويدي ها قريب شمردند واين سر در گمي بعداً حتي بعضي از بلوچهاي كم معلومات كشور مارا كه درمقامات ارجمند دولتي قرار دارند وداشتند نيز زير تاثير قرار داد.

بلوچها در دوران خلافت اميرالمؤمنين حضرت عمر فاروق( رض)به دين اسلام مشرف شدند،اسلام دين اكثريت بلوچها است ولي در بين شان عده از لحاظ دين يهودي اند ،مذهب اكثريت بلوچها ي مسلمان سني بوده ومذهب شيعه نيز داراي پيروان مر بوط به خود است ، عده از لحاظ مذهبي زكري اند ، زكري ها در اطراف تر بت بود وباش دارند و (گنجي در) واقع تمب عبادت گاه مشهور پيروان اين مذهب است .

بلوچي زبان اصلي بلوچها است ولي عده از بلوچها به زبانهاي پشتو ،دري ،سندي ،سرائيكي ،فارسي وعربي صحبت مينمايند. بلوچها در اطراف ساحل بحیره عمان ازگمباران (بندر عباس موجود)تا كلانچي (كراچي موجود)مسكون اند موقعيت سرزمين بلوچها در ابتدا استعمار پرتگال را بطرف خود كشاند كه در نتيجه رشادت وپايمردي بلوچها آنها نتوانستند به اهداف خويش برسند ولي به تعقيب آن استعمار انگليس سرزمين بلوچها را تسخير كرد .

انگليسها از بلوچها به منظور توسعه نفوذ خويش در افريقا وشكست دادن رقيب استعماري خويش پرتگال استفاده كردند مثلاً در ۱۶۶۴ ميلادي بلوچهارا تحت رهبري شهداد بلوچ به ماليندي فرستادند كه آنها بعد از تسخير آن بر ممباسا حمله كردند و پرتگالي ها را شكست دادند كه درين نبرد مير احمد بلوچ برادر شهداد شهيد شد ، علاوتاً استعمار انگليس از بلوچها در جنگ هاي افريقاي يوگندا ،سودان ، تانزانيا ، كينيا وغيره استفاده كردند.

با اينهمه رشادت بلوچها به نفع انگليسها،استعمار با كشيدن خطوط استعماري ديورند،مكمهان،گولداسميت وغيره سرزمين بلوچها را به چهار قسمت تجزيه كرد

– رياست كلات

– بريتش بلوچستان

– بلوچستان غربي

– قسمت شمالي(اين بخش در محدود ه كشور عزيز ما واقع است )

بلوچستان غربي را در سال ۱۹۲۸ رسماً به ايران واگذار كرد ودر سال۱۹۴۷ بريتش بلوچستان را به پاكستان تسليم داد پاکستان در سال1948 رياست كلات را اشغال نمود وجبراً جزوي قلمرو خود ساخت كشور هاي ايران وپاكستان داراي سياست مشترك نسبت به بلوچستان اند. پاكستان زير عنوان  ميگا پروجكتس تلاش دارد كه با نشان دادن بيسوادي بلوچها وعدم موجوديت کارگران ماهر در حدود دو مليون کارگر پنجابي رادر ين سرزمين استخدام نمايد وبا جا بجانمودن آنها و خانواده هايشان ديگر بلوچها را در آن بلوچستان به اقليت تبديل نمايد واز معادن وافروغني خشكه وبحري آن كماكان استفاده برد و بلوچها همچون گذشته زندگي فقيرانه داشته باشند . گازبلوچستان در پنجاب ،اسلام آباد وساير جاها استفاده ميشود ولي بلوچها يكه در چند قدمي معادن غني گاز قرار دارند براي تهيه غذاي خويش از فضله حيوانات كار ميگيرند

در دهه هفتاد بنابر هدايت شاه ايران حكومت منتخب بلوچستان كه براي اولين بار زعماي بلوچ برسر اقتدار گرديده بودند منحل و رهبران شان توسط ذولفقارعلي بوتو زنداني شدند ، بلوچها با حكومت پاكستان اعلام جنگ نمودند و هزاران بلوچ درين راه زندگي خويش را وقف كردند این  جنگ مدت چهارسال دوام كردوسرانجام طيارات ميراژو هليكوتر هاي توپدار و گارد خاص ايران به كمك پاكستان شتافت  ودرنتيجه بلوچها مجبوربه عقب نشيني شدند.

بلوچستان غربي تصوير از كشته شدن ، حلق اويز كردن ، فقر ، گرسنگي ، بيسوادي و انسانهاي در بدر به دنبال كار ارائه مينمايد ، سياست بي سواد نگا ه داشتن واقليت سازي بلوچها درينجا نيز دنبال ميشود مثلاً دربندرچابهاربراي سرمايه گزاري فارسيهاواهل تشيع تسهيلات ويژه    درنظرگرفته شده وبابلوچهاتحت عناوين مختلف كارشكني ميشود،ازبلوچستان بحیث زندان  استفاده میشودچنانچه رهبرموجودایران خودمدت طولاني درپهره(ایران شهرکنونی)درتبعیدبسربرد،جالب است که همین شخص بلوچستان رااستان محروم اعلام می نماید بدون انکه گام موثربراي  رفع محروميت زداي بردارد،دراینجا نامهای بلوچی به فارسی تبدیل می گردندوبه زبان بلوچي كه زبان اكثريت قاطع استان است اهميتي قايل نيستندوفرهنگ بلوچهاراپایمال میکنند.

دول ایران وپاکستان گاه وبيگاه برسربلوچهاباهم معامله مي نمايند،همان طوريكه دردهه هفتاد ايران درسركوبي بلوچهافعالانه به نفع پاکستان سهم گرفت،بالمقابل پاکستان دراواخرسال گذشته وظيفه خويش راانجام داد وبنابر خواست ايران اي اس اي عبدالمالك ريگي رهبرجنبش مقاومت ايران(جندالله)رادرميدان هواي كراچي دستگيرو بعدازانجام معامله بزرگ اقتصادي(گرفتن امتيازيك ملياردوششصد مليون دالر امريكاي)يعني پروژه انتقال گازایران به پاکستان،مخفیانه به دستگاه اطلاعات ايران تسليم كرد،متل است که(کاررامصالح میکند لاف رابی بی می زند)،دستگاه

اطلاعات ايران تبليغات وسيع رابراه انداخت كه گوياانهااين اقدام متهورانه را انجام داده اند نه يك اعشاريه شش مليارددالرامريكاي.

سرزمين بلوچهاچه بلوچستان غربي وچه بلوچستان شرقي درمعادلات تجارتي ونظامي داراي ويژگيهاي پراهمیت است،حضورنظامي ايالات متحده امريكادر افغانستان،شرقمیانه ورقابتهای ان درمنطقه،اهمیت سرزمین بلوچهارابالابرده است زیراامریکا برای تامین نیازمندیهای لوجستیکی نظامي ونقل وانتقالات زودهنگام نيروهاي نظامي ازشرقميانه به افغانستان وبرعكس،به نزدیکترین

سرزمین وصل کننده نیازداردکه فعلا این سرزمین بلوچستان است وبخصوص که استفاده نظامي ازبنادركنارك چابهاروگوادرراقبلاتجربه نموده است.

علاوتا بلوچستان درميان دوخندق غني انرژي قرارداردوانهم درمحدوده خودداراي انبارهاوذخاير

غني انرژي است كه نمي تواندازدورنماي اقتصادي،نظامي وسياسي امريكابه دورباشد،امریکا تلاش داردتامحدودیتهای اقتصادی جدیدرابرایران اعمال نمایدودادوستداقتصادی وتجارتی با ایران رااخلال نموده ودران کشوربحران راتشدید نماید.درچنين شرايط ايران نياز داردكه راه قاچاق مطمين را دراختيارداشته باشدكه دراين راستاپاکستان مشتری قابل اعتمادبرای ان تلقی میشودزیرا

سایرکشورهای همسایه ایران بنابرتاثیر گذاري ونفوذايالات متحده برانهانمي توانندروابط نيك با

ايران داشته باشند واما پاکستان بیشتر برمنافع پنجابیها می اندیشد تا که امریکا.

وامادركشورمابرخلاف كشورهاي همسايه دولت مواظبت ودلسوزي فراوان نسبت به همه اقوام منجمله قوم بلوچ دارد ،جایگاه اين قوم وزبان وفرهنگ ان درقانون اساسي تسجيل گرديده است،

نام ان درسرودملی گنجانيده شده است،تالیف وچاپ کتب درسی به زبان بلوچی اغازشد،حال به زبان بلوچی دررادیوتلویزیون ملی نشرات صورت میگيرد،جرایددولتی وخصوصی به این زبان

نشرات دارند.

به همت دولت افغانستان و اعزام ماموران بلوچ به دهلي جديد از طرف آل انديا ريديو پروگرام بلوچي همه روزه نشر مي گردد .

بلوچهاي كشور ما به زبانهاي بلوچي ، پشتو ودري صحبت مي نمايند مثلاً سي ودو در صد ساكنين قندهار بلوچها اند كه عمدتاً پشتو صحبت ميكنند ، بلوچهاي بدخشان ، تخار و كابل گويش فارسي دري را زبان خانواده گي خويش قبول كرده اند .

با اين همه اولين بار هويت بلوچها در كشور ما صدمه ديد و با همه نيات وصل كننده زعماي دلسوز فعلي در بين بلوچها نفاق وشقاق بميان آمد وهويت يك قوم يعني بلوچ به دو هويت موازي (بلوچ و براهوي در قانون اساسي  ) تسجيل گرديد با وجوديكه در لويه جرگه تسويد و تصويب قانون اساسي تني چند با هويت هاي نا شنا خته و برداشت نا سالم از قوم بلوچ حضور داشتند ولي اين امر تحقق يافت تحت نام مشاركت ملي اشخاص شامل فهرست مقامات بالا به نمايندگي اين قوم گرديدند كه از صلاحيت و شايستگي لازم بر خوردار نبودند افراد متقلب با هويت گنگ ، فصل كننده قوم و همچون يك لال وبي زبان يكه در جريان هشت سال گذشته قوم بلوچ صداي شانرا نشنيد بنام بلوچ جا زده شدند شخصي شامل فهرست وزراي نامزد نمايندگي از قوم بلوچ ميشود وبا ارائه سند بكلورياي پاكستاني ازطرف شوراي امنيت ردميگرددزيرا سندجعلي تثبيت ميشود كه بااين اقدام نابخردانه بازهم حيثيت بلوچ خدشه دار ميگردداين موضوع نشان ميدهد كه تا چه حدود به اين قوم جفا صورت گرفته است .

برج حوت سال گذشته بنابر فيصله دولت جمهوري اسلامي افغانستان وقرائت پيام رئيس جمهور دران گرد همآي ، اولين بار در تاريخ پنج هزارساله بلوچها،سمپوزیم  زبان وفرهنگ بلوچهاي افغانستان تدوير يافت ،هیچ بلوچی نشنیده است ونخوانده است که چنین گردهماي با اهميت دوروزه بااتخاذتصاميم سازنده مبني بربالندگي زبان وفرهنگ شان قبلا صورت گرفته باشد كه ما بلوچهاي افغانستان ازدولت جمهوري اسلاميي خويش وريس جمهوركرزي درين رابطه مشكوريم.

اما يك روز قبل دستهاي بيگانه به منظورجلوگيري ازتدوير سمپوزیم خیلی فعال گرديدند،به هرسوتیلفونها شد که شرایط تدويراين سمپوزیم فراهم نیست،نمیدانم که دولت ایران رهبرجنداله را دستگيروعده ازبلوچهارازنداني ساخته است،بلوچهای افغانستان که نمی توانستند بنا به تشدید تحرکات ضدبلوچی درایران،اینان اینجادرکشورمستقل وسربلندخویش افغانستان عزیزمخفی شوندتااطلاعات ايران انهارادستگيرننمايد،مصممانه بسوی تدویرسمپوزیم به پیش رفتند.

همه اقدامات دراین رویدادباهم گره خورده اند،دولت ایران ازجمله افغا نستان رادرحمایت ازجندالله متهم می نمایدو فکر می کندکه روحیه تضعیف شده بلوچها، با انتشار خبر تدویر سم‍وزیم زبان و فرهنگ بلوچهاي افغانستان مجدداً تقويه ميشود بعداً اخبار مربوط به اين رويداد با كاستي و دير هنگام از طريق رسانه ها  انتشاريافت كه خود سوال بر انگيز است وبه تعقيب آن در برابر فرهنگي هاي كشور توطيه ها و دسايس سازماندهي شد .

قرار بود كه تني چند از مدعيان زعامت (!) بلوچ درين گردهم آئي حضور بهم رسانند ، آنان كه جز كميته تدوير اين رويداد بودند در هيچ يكي از جلسات آن سهم فعال نداشتند ، درست يك روز قبل به بهانه هاي مختلف بنابر اشاره بيگا نگان از اشتراك درين جشن بزرگ بلوچهاي افغانستان ابا ورزيدند ، ملا صاحبي افاده داد كه  دربين طياره احساس امنيت نمي نمايد . بايد حد اقل پنچ بادي گاردشان مسلحانه در بين طياره وي را همراهي نمايند. شما اقايون يكه بدون سكورت ميله هاي تفنگ شهامت نشستن در طياره ورفتن واشتراك كردن در سمپوزيم زبان و فرهنگ بلوچهاي افغانستان را نداريد پس چگونه بين بلوچها رفته واز دردورنج ومطالبات ومشكلات شان با خبر مي شويد. از وضع چنين استنباط ميشود كه هرگاه حمايه تفنگ از جناب شان قطع گردد قوم ساده بلوچ خودبا انهاتصفيه حساب خواهند نمود، در لحظه موجود ،آنانيكه بر پيكر واحد بلوچها ضربات مرگ بار را وارد نموده اند مخفيانه تلاش دارند تا با استفاده از نام بلوچها خودرا كه ظاهراً بعضي شان فراموش شده اند به ياد ديگران اندازند كه گويا رهبران وسرداران بلوچ اند اينجا وآنجا موذيانه تلاش دارند،تا به شکل از اشکال نشستهای زیر زمینی را درتاریکیهاسازماندهی نموده باردیگر برگرده قوم بلوچ سوار شوند البته اين تلاش ها هم جز اشاره بيگا نگان اندكه با مهارت خاص بكار برده ميشوندبه باورماسر انجام انانيكهدر انها غيش است سيه روي مي گردند.وسرانجام بلوچها از رئيس جمهور منتخب مي طلبند:

_درلويه جرگه ئيكه غرض ترميم قانون اساسي تدوير مي گردد ازقانون اساسي كلمه براهوي كه موازي بابلوچ تسجيل گرديده است حذف گردد زيرا كلمه بلوچ كلا وكاملاممثل براهويهانيزمي باشد.                                                                                  

-_عده ازافراديكه بعدازحوادث سپتامبر۲۰۰۱همچوکنه وشبش برجان قوم بلوچ چسپیده اندوبرخلاف استحقاق وصلاحیت بنام قوم بلوچ درپروگرام مشاركت ملي ومصلحت شامل گرديده اند ازلست حذف شوند زيرااينان باداشتن كارنامهاي…..ديگر مورداعتماداين قوم نيستندودرفرصت مناسب موردبازپرس قوم قرارخواهندگرفت.

_ازدولت جمهوري اسلامي افغانستان مي طلبيم كه فيصله نامه سمپوزیم  تدویرشده زبان وفرهنگ بلوچهاي افغانستان را درعمل پیاده نماید.

عبدالستارپردلی

عبدالرحمن امانی بلوچ